Oldukça büyük bir alana yayılan ve dünyanın dört bir yanından milyonlarca eseri barından ve içinde fotoğraf çekiminin serbest olduğu Londra'daki British Museum'ı hakkıyla gezmek için bir tam gününüzü ayırmanızı tavsiye ederim.
1753 yılında kurulduğunda, müzede yalnızca el yazması kitaplar, sikkeler ve antikalar varken; 19. yüzyıldan itibaren armağan, satın alma ve kaçırma yoluyla dünyanın her yerinden milyonlarca eser kütüphanede toplanmıştır.
Müzeye Yunanistan, İtalya, Mısır, Afrika ve daha bir çok ülkeden eser getirilmiş olmasına rağmen, benim en çok ilgimi çeken bizim topraklarımızdan kopup getirilmiş eserler oldu.
Dünyanın 7 harikasından biri olan Halikarnas Mausoleum'unda 1856-1857 yıllarında kazı çalışmaları yapan İngiliz araştırmacı Newton, taş bloğu orijinal yerine koymuş, ancak kabartmaları, Mausolos ve Artemisia’nın heykellerini ve dört atlı arabanın parçalarını British Museum’a götürmüştür. Denilene göre Halikarnas Balıkçısı Cevat Şakir Kabaağaçlı, mozolenin Türkiye’ye iadesi edilmesi için müze yetkililerine “mozolenin, değerini ancak Bodrum’un masmavi gökyüzünde bulacağını” belirten bir mektup yazmış ve şu cevabı almıştır: “Mausoleum’un Bodrum mavisinde sergilenmesi için çalışmalara hemen başladık. Tüm sergi salonunu Bodrum mavisine boyadık."
Fethiye yakınlarındaki Nereidler Anıtı da, Charles Fellows tarafından 1840 yılında, British Museum'a götürülmüştür.
Efes Artemisi, İznik çinileri ve daha birçok eser bugün British Museum'dadır. Bunların iadesi için yıllardır çeşitli çalışmalar yapılmaktadır ancak elde edilen bir sonuç, hatta tatmin edici bir cevap yoktur.
Yunanlıların da Elgin mermerlerinin iadesi için başvurmadığı yol ve yöntem kalmamış; bu durum Yunanistan ve İngiltere arasında gerginliğe neden olmuş, ancak yine de bir sonuç alınamamıştır.
Mısır’ın zenginlikleri de İngiltere'nin o ülkedeki uzun işgali boyunca müzeyi doldurmuştur; müzedeki mumyalar ilgi çekicidir.
Evet British Museum çok etkileyici, mutlaka gidilip görülmeli, ancak yanı başımızdaki İstanbul Arkeoloji Müzesi'nden de ben çok etkilenmiştim. En yakın zamanda tekrar gezip, fotoğraflarıyla birlikte burada sizinle paylaşmak istiyorum.